Josyf Slipyj
Kardynał prezbiter | |||
![]() | |||
| |||
Kraj działania | Ukraina | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia | 17 lutego 1892 | ||
Data i miejsce śmierci | 7 września 1984 | ||
Miejsce pochówku | |||
Arcybiskup większy Lwowa | |||
Okres sprawowania | 1944[1]–1984 | ||
Wyznanie | katolicyzm | ||
Kościół | |||
Inkardynacja | 22 lutego 1965 | ||
Prezbiterat | 30 września 1917 | ||
Nominacja biskupia | 25 listopada 1939 | ||
Chirotonia biskupia | 22 grudnia 1939 | ||
Kreacja kardynalska | 22 lutego 1965 | ||
Kościół tytularny | S. Atanasio | ||
|
Data konsekracji | 22 grudnia 1939 | ||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Konsekrator | Andrzej Szeptycki | ||||||||||||||||||
Współkonsekratorzy | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
|
Josyf Iwanowycz Slipyj, ukr. Йосиф Іванович Сліпий (ur. 17 lutego 1892 w Zazdrości, zm. 7 września 1984 w Rzymie) – biskup greckokatolicki, arcybiskup metropolita Lwowa, kardynał prezbiter od 1965.
Życiorys
Urodził się w wielodzietnej rodzinie chłopskiej, jego ojcem był Iwan Kobernycki-Slipyj, matką Anastazja z Dyczkowskich. Po ukończeniu w 1911 gimnazjum w Tarnopolu, a następnie studiach w greckokatolickim seminarium duchownym we Lwowie został wysłany przez metropolitę Andrzeja Szeptyckiego na studia teologiczne do Innsbrucku, które ukończył w 1918. Święcenia kapłańskie przyjął 30 września 1917 z rąk Andrzeja Szeptyckiego. Po ukończeniu studiów w Innsbrucku wyjechał do Rzymu, gdzie studiował na papieskich uniwersytetach Angelicum i Gregorianum oraz w Instytucie Wschodnim.
Duszpasterstwo
Do Lwowa powrócił w 1922, gdzie pracował jako duszpasterz w archidiecezji lwowskiej. W tym czasie założył kwartalnik teologiczny „Bohoslavia”, którego to był redaktorem. Był wykładowcą teologii oraz rektorem (1925–1939) seminarium we Lwowie. W 1928 został mianowany przewodniczącym Lwowskiego Towarzystwa Naukowo-Teologicznego.
25 listopada 1939 został mianowany koadiutorem metropolii lwowskiej z prawem następstwa i z arcybiskupią stolicą tytularną Serne. Sakry biskupiej udzielił mu 22 grudnia 1939 metropolita Lwowa Andrzej Szeptycki. 1 listopada 1944 został następcą Szeptyckiego na stolicy metropolitalnej we Lwowie oraz biskupem Halicza i Kamieńca, jak również administratorem apostolskim metropolii kijowskiej.
Okupacja nazistowska i sowiecka
28 kwietnia 1943 biskup Josyf Slipyj odprawił nabożeństwo w archikatedrze św. Jura z okazji powołania 14 Dywizji Grenadierów SS. Podczas uroczystości obecne były również niemieckie władze okupacyjne, w tym Otto von Wächter – gubernator dystryktu galicyjskiego Generalnego Gubernatorstwa. 11 kwietnia 1945 Slipyj został aresztowany przez Sowietów i zesłany na Syberię. Spędził w łagrach 18 lat. Dzięki interwencji papieża Jana XXIII oraz prezydenta Johna Kennedy'ego 6 lutego 1963 został zwolniony, a 9 lutego zmuszony do wyjazdu do Rzymu, gdzie rezydował do końca życia.
Okres wygnania w Rzymie
Biskup Slipyj wziął udział w trzech sesjach soboru watykańskiego II. 23 grudnia 1963 papież Paweł VI nadał mu tytuł arcybiskupa większego i mianował go członkiem Kongregacji ds. Kościołów Wschodnich. 22 lutego 1965 Paweł VI mianował go kardynałem, nadając mu tytuł prezbitera S. Atanasio. W kolejnych latach uczestniczył Slipyj w watykańskich sesjach Światowego Synodu Biskupów (w latach: 1967, 1969, 1971, 1974, 1977, 1980).
W 1969 dokonał konsekracji bazyliki św. Zofii w Rzymie. Przy tej katedrze zostały zorganizowane wydziały teologii, filozofii i studiów humanistycznych. W 1975 otrzymał godności arcybiskupa większego Kijowa-Halicza (obrządku greckokatolickiego). W 1980 uczestniczył w pracach Synodu Biskupów Ukraińskich w Rzymie, zwołanego przez Jana Pawła II.
W 1972 (po ukończeniu 80 lat) utracił prawo udziału w konklawe i nie uczestniczył w dwukrotnych wyborach papieża w 1978.
W 1977 udziela święceń biskupich w Castel Gandolfo o. Lubomyrowi Huzarowi, Ivanowi Chomie i Stepanowi Czmilowi w tajemnicy i bez zgody papieża[2].
Zmarł 7 września 1984 w Rzymie. 13 września został pochowany, zgodnie z jego wolą, w krypcie bazyliki św. Zofii w Rzymie. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył arcybiskup Myrosław Lubacziwski, jego następca. 27 sierpnia 1992 zwłoki metropolity przewieziono do Lwowa i w ósmą rocznicę śmierci 8 września 1992 złożono w krypcie archikatedralnego soboru św. Jura we Lwowie.
Odznaczenia
- Honorowy członek Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki (1964)
- Członek rzymskiej Accademia Tiberina (1965)
- Doktorat honoris causa Wolnego Uniwersytetu Ukraińskiego (1969)
Upamiętnienie
- Na setną rocznicę urodzin kardynała wystawiono mu pomnik w Zazdrości. Dwa lata później odsłonięto tam jego popiersie. W 1998 r. otwarto w Zazdrości poświęcone mu muzeum.
- W 2004 r. odsłonięto pomnik Josyfa Slipego przed katedrą w Tarnopolu. Pomnik został poświęcony przez kardynała Lubomyra Huzara
- Tablice pamiątkowe odsłonięto przy Poczcie Głównej we Lwowie oraz w Charkowie.
- W lwowskiej akademii teologicznej mieści się wystawa ku czci Josyfa Slipego.
- Na Ukrainie w kilku miastach są ulice jego nazwiska, m.in. we Lwowie, Tarnopolu, w Iwano-Frankiwsku i Kołomyi
- W Tarnopolu jest seminarium oraz szkoła zawodowa im. Josyfa Slipego.
- W Bytowie w województwie pomorskim jedna z ulic (przy której mieści się lokalna cerkiew) nosi nazwisko kardynała[3].
Rok 2017 – na 125. rocznicę urodzin arcybiskupa Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-ukraińskiego – był uroczyście ogłoszonym jako Rok Josyfa Slipego.
Zobacz też
- zwierzchnicy Kościoła greckokatolickiego (Ukraińskiej Cerkwi greckokatolickiej)
Przypisy
- ↑ Do 1964 arcybiskup metropolita lwowski.
- ↑ PawełP. Potoczny PawełP., Патріарх Йосиф Сліпий: Patriarcha Josyf (Slipyj), Arcybiskup Większy, Kardynał i Metropolita (1944-1984). [online], Патріарх Йосиф Сліпий, 10 stycznia 2014 [dostęp 2022-02-16] .
- ↑ Ulica Parkowa w Bytowie zmienia nazwę na Josyfa Slipego | Głos Pomorza [online], gp24.pl [dostęp 2021-01-31] (pol.).
Bibliografia
- Nota biograficzna Josyfa Slipego w słowniku biograficznym kardynałów Salvadora Mirandy [dostęp 2014-12-26]
- Mirosław Czech, Kuszenie kardynała, Wyborcza.pl Magazyn, 07.02.2015 [dostęp 2015-02-10]
- Josyf Slipyj [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2014-12-26] (ang.).
- SLIPIY Iosif (Kobernitskiy-Dichkovskiy)
- p
- d
- e
Metropolici – arcybiskupi kijowscy, haliccy i całej Rusi |
|
---|---|
Biskupi unickiej diecezji supraskiej[a] |
|
Metropolici cerkwi unickiej w Rosji[b] |
|
Uniccy biskupi chełmscy |
|
Metropolici haliccy – arcybiskupi lwowscy[d] |
|
Metropolici – arcybiskupi więksi lwowscy |
|
Metropolici – arcybiskupi więksi kijowsko-haliccy |
|
- [a] zwierzchnicy Kościoła unickiego pod zaborem pruskim.
- [b] arcybiskupi "prawobrzeżni" – zależni od Rosji, nieuznający mianowanych przez papieża metropolitów rezydujących we Lwowie.
- [c] przewodniczący greckounickiego kolegium w Petersburgu: likwidacja Kościoła unickiego na ziemiach zabranych, pod władzą Imperium Rosyjskiego pozostała jedynie unicka diecezja chełmska na terenie Królestwa Polskiego
- [d] zwierzchnicy grekokatolików w Galicji – zabór austriacki do 1918 r.
- Britannica: biography/Yosyf-Slipy
- Universalis: josyp-slipyj
- Catalana: 0063114