Reineckia
 Reineckia różowa | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
| Rząd | szparagowce | ||
| Rodzina | szparagowate | ||
| Rodzaj | reineckia | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Reineckea Kunth Abh. Königl. Akad. Wiss. Berlin 1842: 29 (1844)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Reineckea carnea (Andrews) Kunth[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Homonimy | |||
| Reineckea H.Karst (syn. Synechanthus H.Wendl.)[3] | |||
| |||
| |||
Reineckia[5] (Reineckea Kunth) – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych. Obejmuje dwa gatunki występujące w środkowych i południowo-wschodnich Chinach oraz Japonii[3]. Gatunek reineckia różowa R. carnea jest uprawiany jako roślina ozdobna oraz wykorzystywany w tradycyjnej medycynie chińskiej. Został introdukowany w Wielkiej Brytanii, gdzie od 1984 roku uznawany jest za ekstensywnie naturalizowany w lasach w okolicach Lizard w zachodniej Kornwalii[6].
Nazwa naukowa rodzaju została nadana na cześć Johanna Reineckego, XIX-wiecznego niemieckiego botanika i ogrodnika[7].
Morfologia
- Pokrój
- Wieloletnie, wiecznie zielone rośliny zielne[8].
- Liście
- Liście odziomkowe[6], wyrastające po 3–8 w kępkach z wierzchołka kłącza[8], siedzące[9]. Ulistnienie dwurzędowe[9]. Blaszki liściowe równowąskie do wąsko lancetowatych[9], o długości 10–40 cm i szerokości 0,5–3,5 mm (R. carnea[8]) lub 5–10 mm (R. flava[10]), nagie, zaostrzone[8].
- Kwiaty
- Obupłciowe (choć niekiedy dystalnie kwiaty pozbawione są słupkowia), siedzące, wonne, zebrane w kłos o długości 2–6,5 cm, wyrastający z kąta liścia na nagim głąbiku o długości 5–15 cm[8]. Wsparte błoniastymi, brązowawymi lub fioletowymi, jajowato-trójkątnymi przysadkami[8]. Listki okwiatu zrosłe proksymalnie w rurkę o długości 4–6 mm, powyżej wolne, odgięte, podługowate, o długości 5–7 mm, różowe[8]. Sześć pręcików osadzonych u gardzieli rurki okwiatu[8]. Nitki nitkowate, proksymalnie przyrośnięte do okwiatu[8]. Pylniki dołączone grzbietowo, niemal podługowate, wcięte na obu końcach[8]. Zalążnia górna[6], wąsko jajowata, trójkomorowa, z dwoma zalążkami w każdej komorze[8]. Szyjka słupka kolumnowata, smukła, długości 7–10 mm, zwieńczona znamieniem główkowatym do trójklapowanego[8].
- Owoce
- Kulistawe jagody o średnicy 6–10 mm[8], czerwone (u R. carnea)[8] lub żółtopomarańczowe (u R. flava)[10].
Biologia i ekologia
- Rozwój
- Kwitną i owocują od lipca do listopada[8].
- Siedlisko
- Zasiedla gęste lasy, zacienione i wilgotne zbocza, wzdłuż dolin, na wysokości od 100 do 3200 m n.p.m.[8]
- Cechy fitochemiczne
- We wszystkich organach roślin z gatunku Reineckea carnea obecne są saponiny sterydowe[11].
- Interakcje międzygatunkowe
- Rośliny są atakowane przez grzyby z gatunku Colletotrichum dematium, wywołujące antraknozę[12].
- Genetyka
- Liczba chromosomów 2n u gatunku R. carnea wynosi 38, 42[6], przy czym podstawowa liczba chromosomów x wynosi 19[9].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
- Rodzaj z plemienia Convallarieae w podrodzinie Nolinoideae rodziny szparagowatych (Asparagaceae)[13][2].
- Wykaz gatunków[3]
- Reineckea carnea (Andrews) Kunth – reineckia różowa
- Reineckea flava J.Z.Dong
Znaczenie użytkowe
- Rośliny ozdobne
- Reineckia różowa jest uprawiana jako roślina ozdobna do tworzenia wiecznie zielonych okryw w miejscach zacienionych. Wymaga gleby kwaśnej do neutralnej, rozmnaża się przez podział kłączy lub z nasion[14]. W uprawie znajduje się również kultywar tego gatunku o kremowo prążkowanych liściach 'Variegata'[14]. Zakwita przy wystarczająco wysokich temperaturach. W Polsce może nie być całkowicie mrozoodporna (strefy mrozoodporności: 7–10)[15].
- Rośliny lecznicze
- Całe rośliny reineckii różowej stosowane są w tradycyjnej medycynie chińskiej jako środek przeciwkaszlowy i hemostatyczny oraz do usuwania toksyn[11][16].
- Badania saponin obecnych w organach podziemnych tej rośliny wykazały, że niektóre z nich mają działanie hamujące fosfodiesterazę cAMP, w tym jedna na poziomie aktywności biologicznej porównywalnym do papaweryny[11]. Ekstrakty z tej rośliny badano również pod kątem ich działania antyoksydacyjnego, wykazując ich możliwe zastosowanie na choroby neurodegeneracyjne[17].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
- ↑ a b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-01-13] (ang.).
- ↑ a b c d e Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2022-01-13]. (ang.).
- ↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2022-01-13]. (ang.).
- ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 153. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ a b c d Clive Stace: New Flora of the British Isles. Wyd. 3. Cambridge University Press, 2010, s. 217. ISBN 978-1-139-48649-1.
- ↑ Umberto Quattrocchi: CRC World Dictionary of Plant Names: Common Names, Scientific Names, Eponyms, Synonyms, and Etymology. T. 4 (R-Z). CRC Press, 2000, s. 2282. ISBN 0-8493-2678-8. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Chen Xinqi, Minoru N. Tamura: Flora of China. T. 24: Flagellariaceae through Marantaceae. 2000, s. 235.
- ↑ a b c d e J.G. Conran, M.N. Tamura: Convallariaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).
- ↑ a b LanL. Yao LanL., XunruX. Ai XunruX., JingzhouJ. Dong JingzhouJ., Reineckea flava (Liliaceae), a New Species from Guangxi Province, China, „Novon, A Journal for Botanical Nomenclature”, 27 (4), 2019, s. 219–221, DOI: 10.3417/2019302 [dostęp 2022-01-31] .
- ↑ a b c ToshihiroT. Kanmoto ToshihiroT. i inni, Steroidal Constituents from the Underground Parts of Reineckea carnea and Their Inhibitory Activity on cAMP Phosphodiesterase, „Chemical and Pharmaceutical Bulletin”, 42 (4), 1994, s. 926–931, DOI: 10.1248/cpb.42.926 [dostęp 2022-01-31] (ang.).
- ↑ Jorrit H.J.H. Poelen Jorrit H.J.H., James D.J.D. Simons James D.J.D., Chris J.Ch.J. Mungall Chris J.Ch.J., Global biotic interactions: An open infrastructure to share and analyze species-interaction datasets, „Ecological Informatics”, 24, 2014, s. 148–159, DOI: 10.1016/j.ecoinf.2014.08.005 [dostęp 2022-01-31] (ang.).
- ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2022-01-13]. (ang.).
- ↑ a b S.M.S.M. Walters S.M.S.M., J.J. Cullen J.J., Royal HorticulturalR.H. Society Royal HorticulturalR.H. (red.), The European garden flora: a manual for the identification of plants cultivated in Europe, both out-of-doors and under glass, Cambridge: Cambridge University Press, 1984–2000, s. 250, ISBN 0-521-24859-0 .
- ↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- ↑ XinrongX. Yang XinrongX., Encyclopedic Reference of Traditional Chinese Medicine, AnminA. Chen i inni red., Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 2003, s. 436, ISBN 978-3-662-05177-1 .
- ↑ ZengZ. We ZengZ., Antioxidant Activity of Five Extracts from Reineckea carnea to SH- SY5Y cells, „Lishizhen Medicine and Materia Medica Research”, 2014 (ang.).
