Stefan Mazurkiewicz

Stefan Mazurkiewicz (1935)

Data i miejsce urodzenia

25 września 1888
Warszawa

Data i miejsce śmierci

19 czerwca 1945
Grodzisk Mazowiecki

profesor nauk matematycznych

Specjalność: topologia, analiza matematyczna, teoria prawdopodobieństwa

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Doktorat

1913

Profesura

1920

Nauczyciel akademicki

Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński
Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia

Multimedia w Wikimedia Commons

Stefan Mazurkiewicz (ur. 25 września 1888 w Warszawie, zm. 19 czerwca 1945 w Grodzisku Mazowieckim^[1]) – polski matematyk, jeden z czołowych przedstawicieli warszawskiej szkoły matematycznej^[2].

Życiorys

Urodził w Warszawie w rodzinie Jana (1853–1922), adwokata, i Michaliny z Piotrowskich (ur. 1864). Miał brata Władysława, który był dyplomatą oraz siostrę (ur. 1894)^[3]. Gimnazjum ukończył w Warszawie w 1906, egzamin dojrzałości złożył w IV Gimnazjum w Krakowie. Po ukończeniu szkoły średniej odbył studia wyższe z matematyki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, następnie studiował w Monachium, Getyndze i Lwowie (doktorat z filozofii w 1913 na podstawie pracy Thèse sur les courbes qui remplissent le carré). Wykładał matematykę na Uniwersytecie Warszawskim od 1 grudnia 1915, profesor nadzwyczajny tego przedmiotu od 1 kwietnia 1919, docent matematyki Uniwersytetu Jagiellońskiego od 4 czerwca 1919, profesor zwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego od 1 października 1920, dziekan w latach 1927–1935, w 1937 został jego prorektorem. Wykładał także w Wyższej Szkole Handlowej, Wolnej Wszechnicy Polskiej. W 1917 roku został członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego – w latach 1935–1945 był też jego sekretarzem generalnym. Od 1922 był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności (PAU).

Zajmował się topologią, analizą matematyczną i probabilistyką. Był współzałożycielem w 1920 roku (razem z Zygmuntem Janiszewskim i Wacławem Sierpińskim) pisma „Fundamenta Mathematicae”.

Od okresu wojny polsko-bolszewickiej współpracował z Biurem Szyfrów Oddziału II Sztabu Generalnego/Głównego Wojska Polskiego, uczestnicząc w łamaniu szyfrów i kształceniu polskich kryptologów^[4]^[5]^[6]^[7].

W 1922 roku otrzymał prawo do odznaki pamiątkowej 1-go Naczelnego Dowództwa (Sztabu Generalnego) WP^[8].

Był wyznania ewangelicko-reformowanego. W 1924 rozwiódł się z pierwszą żoną w Jednocie Wileńskiej. Po raz drugi poślubił 7 października 1933 roku w kościele ewangelicko-reformowanym w Warszawie Marię z Brzozowskich 1 voto Paradowską^[9].

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 41-2-24,25)^[10].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)^[11]

Przypisy

↑ Mazurkiewicz Stefan, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-10-01] .
↑ Maciej Iłowiecki: Dzieje nauki polskiej. Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1981, s. 251, 253. ISBN 83-223-1876-6.
↑ Stefan Mazurkiewicz [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2022-06-12] .
↑ Bolszewik złamany (wywiad z dr Grzegorzem Nowikiem). serwisy.gazeta.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-12)].. serwisy.gazeta.pl
↑ Wojna wywiadów [online], polska-zbrojna.pl, 11 sierpnia 2019 [dostęp 2023-09-28] [zarchiwizowane z adresu 2023-09-28] .
↑ GrzegorzG. Nowik GrzegorzG., Zanim złamano „Enigmę”. Polski radiowywiad podczas wojny z bolszewicką Rosją 1918–1920, wyd. 1, Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004, s. 23-25,232, ISBN 978-83-7399-099-9 .
↑ GrzegorzG. Nowik GrzegorzG., Zanim złamano „Enigmę” … Rozszyfrowano rewolucję. Polski radiowywiad podczas wojny z bolszewicką Rosją 1918–1920, wyd. 1, Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2010, s. 70-77, ISBN 978-83-60580-61-5 .
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 kwietnia 1922 roku, s. 334.
↑ https://poczekalnia.genealodzy.pl/pliki/AP-Warszawa/USCWarszawa_JeszczeNieWAPW/0182_EwReformowane/EwRef_1933MZ/M/060-061.jpg
↑ Cmentarz Stare Powązki: MAZURKIEWICZOWIE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-18] .
↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi na polu pracy naukowej”.

Bibliografia

Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 474. [dostęp 2021-01-14].
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].

Linki zewnętrzne

Prace Stefana Mazurkiewicza w bibliotece Polona.
John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Stefan Mazurkiewicz w MacTutor History of Mathematics archive (ang.) [dostęp 2021-07-29].

Prezesi Polskiego Towarzystwa Matematycznego

XX wiek	Stanisław Zaremba (1919–1921, 1936–1937) Wiktor Staniewicz (1921–1923) Samuel Dickstein (1923–1926) Zdzisław Krygowski (1926–1928) Wacław Sierpiński (1928–1930) Kazimierz Bartel (1930–1932) Stefan Mazurkiewicz (1932–1936, 1937–1939) Stefan Banach (1939–1945) Karol Borsuk (1946) Kazimierz Kuratowski (1946–1953) Stefan Straszewicz (1953–1957) Edward Marczewski (1957–1959) Tadeusz Ważewski (1959–1961) Władysław Ślebodziński (1961–1963) Franciszek Leja (1963–1965) Roman Sikorski (1965–1977) Władysław Orlicz (1977–1979) Jacek Szarski (1979–1981) Zbigniew Ciesielski (1981–1983) Wiesław Żelazko (1983–1985) Stanisław Balcerzyk (1985–1987) Andrzej Pelczar (1987–1991) Julian Musielak (1991–1993) Kazimierz Goebel (1993–1999) Bolesław Szafirski (1999–2003)
XXI wiek	Zbigniew Palka (2003–2005) Stefan Jackowski (2005–2013) Wacław Marzantowicz (2014–2019) Jacek Miękisz (od 2020)

XX wiek