İnsanlık Anıtı

40°36′39″K 43°05′10″D / 40.61083°K 43.08611°D / 40.61083; 43.08611KonumKars, TürkiyeTasarlayanMehmet AksoyTürAnıt-heykelMalzemeBetonYükseklik24,5 mBaşlangıç tarihi2006

İnsanlık Anıtı, Mehmet Aksoy tarafından Kars'ta yapılan heykel.

Yapım aşaması

7 Kasım 2005 tarihinde Kars Belediye Meclisi oy birliğiyle Ermenistan'daki Soykırım Anıtı'na karşı Sukapı Mahallesi'nde İnsanlık Anıtı yaptırılması kararını aldı.

2006 yılında dönemin Kars Belediye Başkanı Naif Alibeyoğlu ile heykeltıraş Mehmet Aksoy arasında sözleşme imzalandı ve Mehmet Aksoy 24,5 metre yüksekliğindeki heykelin yapımına başladı.

23 Aralık 2006'da Kars Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu anıtın yapımına onay verdi.

"Ucube" tartışması ve yıkımı

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Sarıkamış şehitlerini anma törenleri için gittiği Kars’ta heykeltıraş Mehmet Aksoy’un yaptığı İnsanlık Anıtı'nı ucubeye benzeterek anıtın belediye tarafından yıkılacağını ve yerine park yapılacağını söyledi.^[1] Bu söylemler sonrası Mehmet Aksoy, Erdoğan'a karşı Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi'ne başvurarak dava açtı.

14 Haziran 2011 günü İnsanlık Anıtı yıkıldı. Önce parçalar halinde kesilerek indirildi.

11 Temmuz 2019 tarihinde toplanan Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, Aksoy'un "ifade ve sanat özgürlüğünün ihlal edildiği" kararını vererek Erdoğan'ın tazminat ödemesine hükmetti.^[2] Anıtın mimarı Mehmet Aksoy 2023'te verdiği bir röportajda anıtın kompozisyonu ile ilgili şu ifadelere yer verdi:

“

Orada bir kere savaş karşıtı bir heykel vardı. Ermeni, Türk, Kürt, Rus, bilmem ne... Savaşın milliyeti ne olursa olsun insanı insan olmaktan çıkardığını, kardeşi kardeşe düşman ettiğini, hatta insanı kendine kendisine düşman ettiğini söyledim. Eserde, tam da orada ortadan ikiye bölünmüş bir insan vardı, iki insana dönüşmüştü. Bir bakıma kendi kendine karşı durmuş gibiydi. Aslına bakarsanız savaşlar da tam budur. İnsan nesli olarak düşünürseniz eğer kendi neslinden insanları vuruyorsun, öldürüyorsun, yani bir anlamda kendini öldürüyorsun! ^[3]

”

Bibliyografya

Belma Akçura, Kaldırın Şu Heykeli Buradan, İstanbul, İletişim Yayınları, 2020.

Kaynakça

^ "İnsanlık Anıtı yıkılacak". www.hurriyet.com.tr. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2013.
^ "Erdoğan'ın "ucube" dediği eseri yıkılan heykeltıraş Aksoy'a tazminat ödenecek". medyascope.tv. 12 Temmuz 2019. 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019.
^ Mengüç, Dora (29 Ocak 2023). "İnsanlık Anıtı nasıl "ucube" oldu?". The Independent. 29 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2023.