Ankara Resim ve Heykel Müzesi

39°55′59″K 32°51′21″D / 39.93306°K 32.85583°D / 39.93306; 32.85583TürSanat müzesiMüdürErdem AkkurtKüratörZeynep Yasa YamanToplu ulaşımEGO
(Sıhhiye)Otopark?VarResmî siteResmî siteAnkara İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü bünyesindeki diğer müzeler

• Anadolu Medeniyetleri Müzesi
• Ankara Etnografya Müzesi
• Ankara Resim ve Heykel Müzesi
• Ankara Roma Hamamı
• Augustus Tapınağı
• Cumhuriyet Müzesi
• Hacı Bayram-ı Veli Türbesi
• Gordion Müzesi

Ankara Resim ve Heykel Müzesi, Ankara'nın Altındağ ilçesininde, Ulus semtinde bulunan kültür ve sanat müzesidir.^[1]

Tarihçe

1927 yılında "Türk Ocakları Merkez Binası" olarak inşa edilmiş olan binada yer alan müze, 2 Nisan 1980 tarihinde hizmete açılmıştır. Cumhuriyet öncesi ve sonrası sanat eserlerini içeren bir koleksiyona sahiplik eder. I. Ulusal Mimarlık Akımının en güzel örneklerinden kabul edilen tarihi binada yer alır. Müzede Osman Hamdi Bey’den Abdülmecid Efendi’ye, Şeker Ahmet Paşa’dan Fikret Mualla’ya, Şevket Dağ’dan Şefik Bursalı, İbrahim Çallı, Abidin Dino’ya pek çok sanatçının eserleri sergilenmektedir.^[2]

Ankara'nın ilk Kültür ve Sanat Salonu olarak hizmet veren bu sahne, operet temsilleri için uygun bir sahneye sahip olması özelliği ile sanat kurumları ve özel sanat konserleriyle kültürel amaçlı kongreler, paneller ve konferanslar için kullanılmaktadır.^[2]

Yapının Tarihçesi

Türk Ocakları Merkez Binası

Kültür-Sanat Salonu ve müze binası olarak hizmet veren tarihi yapı Ankara'daki büyük kamu binalarından dördüncü yapıdır. 1927 yılında Türk Ocağı binası olarak başlayan inşa süreci 1930 senesinde tamamlanmıştır.

Mustafa Kemal, binada Türk süslemelerinin kullanılmasını istemiş ve yalnızca Türk işçilerinin çalışmasını emretmişti.^[3] Mimar Koyunoğlu mezartaşı ustalarını toplayarak ve Marmara adasından mermer getirerek 1930 yılı Nisanında binanın inşaatını tamamladı. İnşaatta mermer ustası Hüseyin Avni, maden ustası Hakkı, taşçı ustası Baki ve Ankaralı Hüseyin Efendiler çalıştı.^[3] 23 Nisan 1930'da binanın inşaatı tamamlandı ve açılışı yapıldı.

Türk Ocakları merkez binası, 1931 yılı başlarında Türk Ocaklarının kapanmasından sonra 10 Haziran 1931 tarihinde Cumhuriyet Halk Fırkası (Partisi)’ne devredildi.

Ankara Halkevi binası

1932 yılında Ankara Halkevi binası olarak hizmet vermeye başlayan yapı, kullanıldığı dönemde Türkye Cumhuriyeti'nin ilk operalarını sahnelemiş, ilk dil ve tarih kurultaylarına ev sahipliği yapmıştır. Türk motifleriyle süslü, gül ağacından yapılmış 500 koltuklu, localı bir salona sahip olan bina,^[2] Ankara Halkevi olarak kullanıldığı dönemde Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ilk operalarının sahnelenmesi Özsoy Operası, 19 Haziran 1934; Taş Bebek Operası, 27 Aralık 1934); ilk dil ve tarih kurultayları (I. Türk Tarih Kongresi, 2 Temmuz 1932; I. Türk Dili Kurultayı, 26 eylül-5 Ekim 1932) gibi önemli etkinliklere ev sahipliği yaptı.

Çeşitli kurumlara tahsis

1952 yılında Halkevleri'nin kapanmasının üzerine bina hazineye devredilmiş, kullanma yetkisi tekrar Türk Ocakları’na verilmiştir.^[3] Bina 1961 yılında Millî Eğitim, 1965'te Köy İşleri, 1971’de Millî Savunma Bakanlıkları’na, 1972’de yeniden Millî Eğitim Bakanlığı’na verilmiş ve o dönem Halk Eğitim Merkezi ve Akşam Sanat Okulu olarak faaliyete girmiştir. Bina 1975 yılında Kültür Bakanlığı’na devredilmiş ve müze haline getirilmesi üzerine çalışmalar başlamıştır. Bütün bu el değiştirmeler sırasında çok yıpranan binada tarihsel eşyalarının bir bölümü tahrip edildi; salonun locaları söküldü, sahne kullanılmaz duruma geldi.^[3]

Müze ve kültür merkezi

Bina 1975 yılında Kültür Bakanlığı'na devredildi ve müze haline getirilmesi için çalışmalar başladı. 1985 yılında Hacı Ömer Sabancı Vakfı’nın katkılarıyla bina orijinal şekline uygun olarak restore edilmeye başlandı, locaları ve süslemeleri 1930 yılındaki şeklini alarak sahnesi kullanılır duruma getirildi. Böylece müze işlevinin yanı sıra kültür merkezi işlevini de kazandı.^[4] Salonun kapasitesi orijinal olarak 468 olup son yıllarda 426 koltuk bulunmaktadır. Gerek Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’nün gösterileri gerekse diğer kuruluşların aktiviteleri için sıklıkla kullanılmaktadır.

Koleksiyon

Müzede 6 salon mevcuttur ve salonlarda 750 kadar yapıt sergilenmektedir.^[2] Müze envanterinde 1114 resim bulunmaktadır.^[5][6]

Türk sanatçılara ait Cumhuriyet öncesinden günümüz günümüz dönemine uzanan resimler, heykeller, özgün baskı, seramik ve Türk süsleme sanatı eserleri sergilenmektedir.^[7] Sergide, ilk bölümde Şeker Ahmet Paşa, Abdülmecid Efendi, Hüseyin Zekai Paşa, Halil Paşa, Hoca Ali Rıza gibi ressamların eserler yer alırken; ikinci bölümde ise İbrahim Çallı, Hikmet Onat, Namık İsmail gibi sanatçıların Cumhuriyet Dönemi eserleri sergilenmektedir.

Koleksiyona eklenen ilk yapıtlar, Osman Hamdi Bey’in “Silah Taciri”, Vasili Vereşçagin’in “Timur’un Mezarı Başında”, Zonaro’nun “Genç Kız Portresi”, Emel Korutürk’ün “Gazi’ye Şükran” tablolarıdır. Bu dört tanınmış tablo, 1976 yılında Millî Eğitim Bakanlığı tarafından koleksiyona dahil edilmiştir.^[5]

Müzenin oluşumu, 1978 yılında devlet kurumlarındaki sanat eserlerinin toplanmasıyla gerçekleştirilmiştir. Sanat eserlerinin tespit edilip toplanması görevi için atanmış olan sanatçı grubu Eşref Üren, Turan Erol, Arif Kaptan, Orhan Peker, Refik Epikman, Osman Zeki Erol, Şefik Bursalı’dan oluşmaktaydı.Bu ekip, koleksiyona dahil edilmeye değer bulduğu yaklaşık 500 eseri belirlemiş; belirlenen eserler, bir başbakanlık genelgesi ile toplanmış ve daha sonra restorasyon ve koservasyon işelmlerine tabi tutulmuştur.^[5]

Millî Kütüphane’nin kurucusu Adnan Ötüken’in öncülüğünde gerçekleştirilen tablo alımlarıyla oluşturulan koleksiyonda, bazı eserler restore edilerek müze koleksiyonuna eklenmiş; yurt dışındaki müzelerden tablo satın alınarak daha da genişletilmiştir.^[5] Şeref Akdik’in eşi Sara Akdik’in kırk yapıtlık Şeref Akdik koleksiyonu, Çelik Gülersoy’un yedi yapıtlık hat koleksiyonu, Emel Korutürk’ün İbrahim Çallı portreleri, İbrahim Cimcoz’un İbrahim Çallı portresi, Hikmet Onat, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Eşref Üren ve Arif Kaptan’ın birer yapıtından oluşan bağışlar da koleksiyonu genişletmiştir.^[5] 1997 yılında gerçekleştirilen sayım ve tespit çalışmalarına göre, koleksiyonda toplam 4687 eser bulunmaktaydı.^[6] Ancak müze binasında bulunması gereken resimlerin çeşitli kamu kurumlarına dekor amaçlı verilmesi gibi nedenlerle müzenin resim koleksiyonu zincirinde kırılmalar olmuştur.^[5]

Hırsızlık

Müzedeki eserlerin sayımının yapılarak, orijinalliklerinin tespit edilmesi için 2007 ve 2008 yıllarında oluşturulan iki ayrı sayım komisyonunun çalışmaları sonucunda 256 parça eserin kayıp, 14 adet eserin kayıp/sahte (orijinalinden çekilmiş fotokopi), 32 eserin sahte olduğu, sahteler ile birlikte toplam 302 eserin orijinallerinin bulunmadığı rapor edilmiştir.^[8] Bu çalışmalar sürerken 2009’da müzede Hoca Ali Rıza’ya ait 13 adet karakalem eskizinin çalınarak yerlerine fotokopilerinin konulduğu anlaşıldı.^[9] Organize bir suç örgütü tarafından müzeden çalınarak satıldığı anlaşılan tabloların bir kısmı gerçekleştirilen soruşturma ve baskınlar sonucunda 2013 yılında çeşitli koleksiyonerlerin evinde ele geçirildi.^[10] 2014’te devam eden baskınlar ile kayıp tablolardan altmış biri bulunmuştur.^[11]

Ayrıca bakınız

• İstanbul Resim ve Heykel Müzesi

Dış bağlantılar

• Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi Video 28 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi Sanal Gezinti 15 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Galeri

• 
  Haremde Goethe, Abdülmecid Efendi
• 
  Alman Çeşmesi, Ahmet Kulları
• 
  Portakallı Natürmort, Süleyman Seyyid
• 
  Silah Taciri, Osman Hamdi Bey
• 
  Karagün, Avni Lifij

Kaynakça