Fener Rum Erkek Lisesi (Günümüzdeki adıyla Özel Fener Rum Ortaokulu ve Lisesi) İstanbul, Fener’de yer almaktadır. Rumlar ve Yunanlar arasında Milletin Büyük Okulu (Yunanca: Μεγάλη του Γένους ΣχολήMegalē tou Genous scholē) olarak anılır. 1454 yılında kurulan lise, İstanbul'da faaliyet gösteren üç Rum eğitim kurumundan biridir. Faaliyet halindeki diğer liseler, Zapyon ve Zoğrafyon liseleridir.
Okulu gösteren bir kartpostal, 1900Okulun Haliç'ten görünümü (Mart 2013)
Tarih
İstanbul'un fethinden sonra Bizans'ın yönetici sınıfı ve tüccarları kenti terk ederek Ege adaları, İtalya ve Fransa'ya sığındı. Dönemin padişahı Fatih Sultan Mehmet, 1454'te, tüm İstanbullu Ortodoksları kente geri çağırdı. Bu çağrısını bir fermanla resmîleştiren padişah, Ortodoksların kendi dillerinde eğitim yapabileceklerini, patrikhanelerini yeniden ihya edebileceklerini ve tüm ibadetlerinin eskiden olduğu gibi serbestçe yerine getirebileceklerini bildirdi. Bunun üzerine İstanbul'dan ayrılan eski Bizanslılardan bazıları, kente geri döndü.
Patrikhane, Havariyyun Kilisesine yerleştirildi. Daha sonra Fethiye Kilisesine (günümüzdeki Fethiye Camii) nakledilen Patriklik makamı son olarak Fener'deki, bugünkü yerine taşındı. Patrik Gennadios ile Fatih Sultan arasında yapılan anlaşma gereği 1454'te Fener sınırları içinde bir okul kuruldu. Osmanlı, bu eğitim kurumuna geniş olanaklar sağladı. Bu okulda pek çok yönetici, baştercüman, patrik ve din görevlisi yetişti.
Osmanlı döneminde okulun müdürleri din görevlileri arasından seçilirdi.Okutulan dersler teolojik ağırlıklıydı. Bunun yanı sıra antik ve çağdaş felsefe ve edebiyat dersleri de mevcuttu. Okulun hocaları arasında da çok ünlü yazar ve araştırmacılar bulunuyordu. Bunlardan baba ve oğul Zigomolar, Teofilos Koridaleus, Aleksandros Mavrokordatos, Avgenios Vulgaris ve Konstantin Kumas, dünyaca ünlü isimlerdi.
Okul, 1861´den sonra klasik eğitim veren bir liseye dönüştü. 1903´te okulun bünyesine, ilkokul öğretmeni yetiştirmeye yönelik, klasik filoloji ve pedogoji eğitimi veren bölüm eklendi.
Okul, cumhuriyetten sonra Fener Rum Erkek Lisesi adını aldı. Okulun, hemen bitişiğinde, Tevkii Cafer Mektebi Sokak´ta bulanan bir binada ise kız öğrencilere eğitim veriliyordu. Okulların karma olmasına karar verildikten sonra kız öğrenciler, Fener Rum Erkek Lisesi binasına taşındi.
Eğitim
Okulun öğretim dili Türkçe ve Yunancadır. Okul, 4+1 yıllık eğitim vermektedir. Zoğrafyon Rum Lisesinden sonra en fazla öğrenciye sahip ikinci Rum okuludur.
Okul binası
Okul, Sancaklar Yokuşu’nda bulunmaktadır. Okulun bulunduğu arsa, okulun mezunlarından olan Moldavya Prensi Dimitri Kantemir'e aittir. Binanın mimarı Kostantin Dimadis'tir. Binanın yapımında Marsilya'dan getirilmiş kırmızı tuğlalar ve granit kullanmıştır. Bir okul binası olmasına rağmen yapı, heybetinden dolayı sık sık "Avrupa'nın beşinci en büyük kalesi" olarak anılagelmiştir. Avrupa'nın çeşitli ülkelerinde yaptığı şatolarla bilinen Dimadis, eseri beş sene içinde bitirmiştir. Binanın yapımı, dönemin parasıyla 17.210 lira tutmuştur ve Rum banker Yorgo Zarifi tarafından finanse edilmiştir. Okul, giriş katı da dahil olmak üzere 4 kattan oluşur ve 3020 m² kullanılabilir alana sahiptir. Binanın kubbesinin yerden yüksekliği 40 metredir. Binanın kuşbakışı görünümü bir kartalı andırır. Binanın girişinde ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΜΕΓΑΛΗ Τȣ ΓΕΝȣΣ ΣΧΟΛΗ (Patrikhaneye Bağlı Milletin Büyük Okulu) yazmaktadır.
İstanbul'un en güzel yerlerinden birinde yer alan okul, gerek mimari yapısı gerekse tarihsel değeri ile İstanbul’un en görkemli binalarından biridir. Fener sırtlarındaki yüksek tepe üstüne inşa edilen eser, geniş ve yüksek cephesi, kırmızı tuğlaları ve ortasındaki kubbeli kalın bir kulesiyle dikkatleri çekmektedir. Büyüklüğünden dolayı yapı, daha küçük olan İstanbul Ortodoks Patrikhanesi zannedilir.
