Kral suyu

Kral suyu
Adlandırmalar
nitrik asit hidroklorür
Diğer adlar
aqua regia, nitrohidroklorik asit
Tanımlayıcılar
  • 8007-56-5
3D model (JSmol)
  • Etkileşimli görüntü
PubChem CID
  • 62687
  • DTXSID50893666 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
SMILES
  • [N+](=O)(O)[O-].Cl
Özellikler
Molekül formülü HNO3+3 HCl
Görünüm kırmızı, sarı ya da altın renginde dumanlı sıvı
Yoğunluk 1.01–1.21 g/cm3
Erime noktası −42 °C
Kaynama noktası 108 °C
Çözünürlük (su içinde) suda çözünür
Buhar basıncı 21 mbar
Tehlikeler
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 3: Kısa maruziyet ciddi geçici veya kalıcı hasara neden olabilir. Örnek: Klor gazıYanıcılık 0: Yanmaz. Örnek: SuKararsızlık 0: Genellikle yangın maruziyeti koşullarında dahi normalde kararlıdır ve su ile reaksiyona girmez. Örnek: Sıvı azotÖzel tehlike OX: Oksitleyici. Örnek: Potasyum perklorat
3
0
0
OX
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları
Resim 1. Metal tuzu artıklarını uzaklaştırmak için yeni hazırlanmış kral suyu.
Resim 2.Yeni hazırlandığında renksiz olan kral suyu hızla turuncu renge döner. Bu resimde, eser hâlde bulunan bütün organik maddeyi yok etmek için NMR tüplerinin yeni hazırlanmış kral suyuna batırılmış hâli görülmektedir.

Kral suyu (Latince: Aqua Regia), asitlerin az etki ettiği ya da etki etmediği altın ve platin gibi metallerle tepkimeye girebilen kuvvetli bir asit çözeltisidir. Hidroklorik asit ve nitrik asitin 3:1 oranında karıştırılmasıyla oluşur. Ebu Musa Câbir bin Hayyan tarafından bulunduğu tahmin edilmektedir.

3 HCl + HNO3 → NOCl (aq) + Cl2 (aq) + 2 H2O (l)

Au (s) + 3 NO-3(aq) + 6 H+ (aq) → Au3+ (aq) + 3 NO2 (g) + 3 H2O (l) ve
Au3+(aq) + 4 Cl- (aq) → [AuCl4]- (aq).

En güçlü oksidanlardan biri olan nitrik asit, altının çok ufak neredeyse ölçülemez bir miktarını çözüp altın iyonuna dönüştürür. Ortamdaki hidroklorik asit ise bu altın iyonlarıyla birleşir. Altın iyonları eksildiğinden denge hali bozulur, bu da daha fazla altının çözünmesine yol açar. Cabir Bin Hayyam bu karışımı kullanarak altın, platin gibi maddeleri çözmüştür.

Platinin Kral Suyunda çözünmesi

Altının Kral suyu ile verdiği reaksiyona benzer denklemler platin için de yazılabilir. Altında olduğu gibi yükseltgenme reaksiyonu sonunda ürün olarak azot dioksit veya azot oksit açığa çıkabilir.

Pt (s) + 4 NO-3 (sulu) + 8 H + (sulu) → Pt4 + (sulu) + 4 NO2 (g) + 4 H2O(s)

3Pt (s) + 4 NO-3 (sulu) + 16 H + (sulu) → 3Pt4 + (sulu) + 4 NO (g) + 8 H2O (s)

Yükseltgenen platin iyonu sonra klorür iyonları reaksiyona sokularak kloroplatinat iyonu oluşması sağlanır.

Pt4 + (sulu) + 6 CI (sulu) → PtCl2-6 (sulu)

Deneysel kanıtlar kral suyu ile platinin reaksiyonunun çok karmaşık olduğunu ortaya koymaktadır. İlk etapta sıvı haldeki platinden kloroplatinik asit (H2PtCl4) ve nitroplatin klorür ((NO) 2PtCl4) 'den oluşan bir karışım üretilir.

Üretilen nitroplatinklorür katı üründür. Platinin tam çözünmesi arzu edilirse, derişik hidroklorik asit ile katı kalıntıların tekrar ekstraksiyonu gerçekleştirilmelidir.

2Pt (k) + 2HNO3 (sulu) + 8 HCI (sulu) → (NO) 2PtCl4 (k) + H2PtCl4 (sulu) + 4 H2O (I)

(NO) 2PtCl4 (k) + 2 HCI (sulu) ⇌ H2PtCl4 (sulu) + 2 NOCl (g)

Kloroplatinik asit ısıtırken çözelti klorla doyurularak kloroplatinik asite yükseltgenebilir.[1]

Sonuç olarak;

Platinin genellikle asitlerle reaksiyon vermediği bilinir. Ancak sıcak kral suyu ile kloroplatinik asit oluşturur. Reaksiyon aşağıdaki gibidir.[2]

Pt + 4 HNO3 + 6 HCl → H2PtCl6 + 4 NO2 + 4 H2O Bakınız Resim 3.

Resim 3: Platin sıcak kral suyunda çözünmeye başlıyor

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Özel
  1. ^ George B. Kauffman; Larry A. Teter; Rhoda, Richard N. (1963). "Recovery of Platinum from Laboratory Residues". Inorg. Synth. Inorganic Syntheses. 7: 232. doi:10.1002/9780470132388.ch61. ISBN 9780470132388 
  2. ^ Kauffman, George B.; Thurner, Joseph J.; Zatko, David A. (1967). "Ammonium Hexachloroplatinate(IV)". Inorganic Syntheses. Inorganic Syntheses. 9: 182–185. doi:10.1002/9780470132401.ch51. ISBN 978-0-470-13240-1.
Genel
  • Chemistry Comes Alive! Aqua Regia26 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Aqua Regia 9 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Periyodik Tablo Videoları (Nottingham Üniversitesi)
  • Altın Paranın Asit (Kral Suyu)te Eritilme Gösterisi 10 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.